Nông Nghiệp Là Gì? Ngành Nông Nghiệp Nước Ta Hiện Nay
(Cập nhật: 08/09/2023 | 21:43)
Nông nghiệp là một thuật ngữ rộng dùng để chỉ tất cả các hoạt động liên quan đến trồng trọt và chăn nuôi, nhằm cung cấp thực phẩm và nguyên liệu cho con người sử dụng. Trồng trọt bao gồm việc canh tác đất và chăn nuôi, và cũng liên quan đến lĩnh vực khoa học thực vật.
Có thể khẳng định, nông nghiệp chính là ngành kinh tế vô cùng quan trọng của Việt Nam và hiện nay nước ta vẫn là một nước nông nghiệp. Vậy bạn có bao giờ thắc mắc nông nghiệp là gì? Đặc điểm, vai trò, phân loại ra sao? Cùng theo dõi trong bài viết này với Thvm nhé!.
Mục lục
Nông nghiệp là gì?
Nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất cơ bản trong xã hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và động vật nuôi như tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để sản xuất lương thực, thực phẩm và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một ngành sản xuất quan trọng, bao gồm nhiều chuyên ngành như trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế nông sản. Ngoài ra, nó còn bao gồm cả lĩnh vực lâm nghiệp và thủy sản.
Thực tế lịch sử phát triển các quốc gia trên thế giới đã chứng minh rằng để đạt được ổn định chính trị và phát triển bền vững kinh tế – xã hội, một quốc gia cần đảm bảo an ninh lương thực.
Nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng trong nền kinh tế của nhiều quốc gia, đặc biệt là trong các thế kỷ trước khi công nghiệp phát triển.
Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp là gì?
Nông nghiệp, với vai trò quan trọng và không thể thiếu trong cuộc sống của con người, đã đóng góp vào việc cung cấp thực phẩm và nguyên liệu không chỉ cho một quốc gia mà còn toàn cầu. Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp đã tạo nên những nét đặc trưng riêng, từ sự phụ thuộc vào thiên nhiên đến sự ứng dụng của công nghệ hiện đại.
Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu và không thể thay thế
Đây là đặc điểm quan trọng phân biệt nông nghiệp với công nghiệp. Không thể có sản xuất nông nghiệp nếu không có đất. Quy mô và phương hướng sản xuất, mức độ canh tác và cả việc tổ chức lãnh thổ phụ thuộc nhiều vào đất. Đặc điểm này đòi hỏi trong sản xuất nông nghiệp phải duy trì và nâng cao độ pH của đất, phải sử dụng đất một cách hợp lí và tiết kiệm.
Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là các sinh vật và cơ thể sống
Chúng sinh trưởng và phát triển theo các quy luật sinh học và chịu tác động rất lớn của quy luật tự nhiên. Vì vậy, việc hiểu biết và tôn trọng các quy luật sinh học, quy luật tự nhiên là một yêu cầu quan trọng trong quá trình sản xuất nông nghiệp.
Sản xuất nông nghiệp có tính mùa vụ
Đây là đặc điểm điển hình của sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong trồng trọt. Thời gian sinh trưởng và phát triển của cây trồng, vật nuôi tương đối dài, không giống nhau và qua hàng loạt giai đoạn kế tiếp nhau. Thời gian sản xuất luôn dài hơn thời gian lao động cần thiết để tạo ra sản phẩm cây trồng hoặc vật nuôi. Sự không phù hợp nêu trên là nguyên nhân gây ra tính mùa vụ. Để khắc phục tình trạng này, cần xây dựng cơ cấu nông nghiệp hợp lý, đa dạng hóa sản xuất (tăng vụ, xen canh, gối vụ) và phát triển ngành nghề dịch vụ.
Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên
Đặc điểm này bắt nguồn từ đối tượng lao động của nông nghiệp là cây trồng và vật nuôi. Cây trồng và vật nuôi chỉ có thể tồn tại và phát triển khi có đủ năm yếu tố cơ bản của tự nhiên như nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí và dinh dưỡng. Các yếu tố này kết hợp chặt chẽ với nhau, cùng tác động trong một thể thống nhất và không thể thay thế lẫn nhau.
Trong nền kinh tế hiện đại, nông nghiệp trở thành ngành sản xuất hàng hóa
Biểu hiện cụ thể của xu hướng này là việc hình thành và phát triển các vùng chuyên môn hóa nông nghiệp và đẩy mạnh chế biến nông sản để tăng giá trị thương phẩm.
Vai trò của ngành nông nghiệp đối với phát triển kinh tế
Vai trò của ngành nông nghiệp trong nền kinh tế quốc dân là cực kì quan trọng. Nó không chỉ đơn giản là một ngành kinh tế đơn thuần mà còn là hệ thống sinh học – kỹ thuật phát triển trên nền tảng nông nghiệp là sử dụng các tiền năng sinh học – cây trồng và vật nuôi.
Cung cấp lương thực và thực phẩm cho nhu cầu xã hội
Lương thực và thực phẩm là yếu tố quan trọng nhất, có vai trò quyết định sự tồn tại và phát triển của con người cũng như xã hội kinh tế của một quốc gia. Khi xã hội phát triển và đời sống con người được nâng cao, nhu cầu về lương thực và thực phẩm cũng tăng lên về số lượng, chất lượng và đa dạng. Điều này được gây ra bởi tác động của một số yếu tố như tăng dân số và nhu cầu nâng cao mức sống của con người.
Thực tế lịch sử của các quốc gia trên thế giới đã chứng minh rằng chỉ khi đảm bảo an ninh lương thực, quốc gia mới có thể phát triển kinh tế một cách nhanh chóng. Nếu không đảm bảo an ninh lương thực, khó có thể đạt được sự ổn định chính trị và thiếu sự đảm bảo pháp lý và kinh tế cho sự phát triển, điều này khiến các nhà kinh doanh không tin tưởng để đầu tư dài hạn.
Cung cấp nguyên liệu cho phát triển công nghiệp và khu vực đô thị
Nông nghiệp trong các quốc gia đang phát triển có vai trò dự trữ và cung cấp lao động cho phát triển công nghiệp và khu vực đô thị.
Khu vực nông nghiệp cung cấp nguồn nguyên liệu lớn cho công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế biến. Thông qua công nghiệp chế biến, giá trị của sản phẩm nông nghiệp tăng lên nhiều lần, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản và mở rộng thị trường.
Khu vực nông nghiệp là nguồn cung cấp vốn lớn nhất cho sự phát triển kinh tế, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hóa. Nguồn vốn từ nông nghiệp có thể được tạo ra thông qua nhiều cách khác nhau, bao gồm tiết kiệm của nông dân đầu tư vào các hoạt động phi nông nghiệp, thuế nông nghiệp, thu nhập từ xuất khẩu nông sản… Trong số này, thuế có vai trò quan trọng.
Là thị trường tiêu thụ cho công nghiệp và dịch vụ
Nông nghiệp và nông thôn là thị trường tiêu thụ lớn cho sản phẩm công nghiệp. Ở hầu hết các quốc gia đang phát triển, sản phẩm công nghiệp bao gồm cả hàng tiêu dùng và hàng sản xuất được tiêu thụ trong khu vực nông nghiệp và nông thôn. Sự thay đổi trong cầu hàng hóa trong khu vực này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất trong các khu vực phi nông nghiệp.
Phát triển mạnh mẽ ngành nông nghiệp, tăng thu nhập cho dân cư trong khu vực nông thôn sẽ làm tăng cầu hàng hóa công nghiệp, thúc đẩy sự phát triển công nghiệp và từ từ nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp để cạnh tranh trên thị trường thế giới.
Tham gia vào hoạt động xuất khẩu
Nông nghiệp được coi là ngành mang lại nguồn thu nhập ngoại tệ lớn. Các loại sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế hơn so với hàng hóa công nghiệp. Vì vậy, ở các quốc gia đang phát triển, nguồn thu nhập từ xuất khẩu chủ yếu dựa vào các loại sản phẩm này.
Tuy nhiên, việc xuất khẩu sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản thường gặp khó khăn do giá cả trên thị trường quốc tế có xu hướng giảm, trong khi giá cả của hàng hóa công nghiệp lại tăng. Tỷ giá này khiến khoảng cách giữa hàng hóa nông nghiệp và hàng công nghiệp ngày càng rộng lớn, gây thiệt hại cho ngành nông nghiệp và khu vực đô thị.
Gần đây, một số quốc gia đã đa dạng hoá sản xuất và xuất khẩu các loại sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản khác nhau để mang lại nguồn thu nhập quan trọng cho quốc gia.
Bảo vệ môi trường
Nông nghiệp và nông thôn có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự phát triển bền vững của môi trường do sản xuất nông nghiệp liên quan trực tiếp đến môi trường tự nhiên như đất đai, khí hậu, thời tiết và nguồn nước. Nông nghiệp sử dụng nhiều hoá chất như phân bón hóa học, thuốc trừ sâu… gây ô nhiễm cho đất và nguồn nước.
Quá trình canh tác và sản xuất trong ngành này có thể gây ra sự xói mòn ở các khu vực đồi và rừng, mở rộng diện tích canh tác. Do đó, cần tìm ra những giải pháp phù hợp để duy trì và tạo ra sự phát triển bền vững cho môi trường.
Phân loại ngành nông nghiệp
Trong nông nghiệp, có ba loại chính, tùy thuộc vào hình thức của quá trình sản xuất.
Loại 1:
Nông nghiệp thuần túy, hay còn gọi là nông nghiệp sinh nhai, có đặc điểm là sản xuất có đầu vào thô sơ và đầu ra chủ yếu phục vụ cho cá nhân hoặc gia đình của người sản xuất. Trong loại hình này, ít có sự cơ giới hóa.
Loại 2:
Nông nghiệp chuyên sâu là lĩnh vực nông nghiệp được chuyên môn hóa và chuyên biệt hóa hầu hết ở tất cả các khâu, sử dụng máy móc hiện đại. Ở loại hình này, đầu vào là các sản phẩm chuyên biệt như thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, giống cây trồng, và đầu ra là các sản phẩm thương mại.
Loại 3:
Nông nghiệp công nghệ cao, hay nông nghiệp 4.0, là thuật ngữ xuất hiện và được sử dụng đầu tiên ở Đức. Trong phân loại này, nông nghiệp được hiểu là các hoạt động sản xuất liên quan đến cây trồng và vật nuôi được kết nối mạng nội bộ hoặc với bên ngoài. Nghĩa là thông tin được số hóa từ quá trình sản xuất cho đến giao dịch với đối tác. Sử dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật để tính toán và mô phỏng quy trình canh tác, chăn nuôi từ đó lựa chọn quy trình tối ưu để tiến hành sản xuất thực.
Trong quá trình sản xuất, liên tục theo dõi và thống kê để phân tích bằng trí tuệ nhân tạo nhằm điều chỉnh phù hợp và đạt năng suất cao nhất.
Ngành nông nghiệp nước ta hiện nay
Ngành nông nghiệp ở nước ta hiện nay tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Việt Nam vẫn là một nước nông nghiệp, sản lượng ngành này vào năm 2009 đạt 71,473 nghìn tỷ đồng.
Mặc dù gặp phải nhiều thách thức từ dịch Covid-19 và xung đột giữa Nga và Ukraina, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn cho thấy sự vững mạnh. Giá trị sản lượng ngành nông nghiệp trong quý I năm 2023 tăng 2,43% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp 0,22% vào tổng tăng giá trị.
Ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã triển khai kế hoạch cho 6 tháng đầu năm 2023. Trong tình hình khó khăn, ngành nông nghiệp ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế, không chỉ đóng góp vào tăng trưởng chung.
Hy vọng với những chia sẻ trên đây sẽ giúp cho các bạn hiểu rõ hơn về nông nghiệp là gì, đặc điểm, vai trò của nông nghiệp cũng như nền nông nghiệp của nước ta hiện nay. Để biết thêm nhiều thông tin hữu ích khác, hãy truy cập vào website của chúng tôi tại thvm.vn
Cung cấp thông tin chính xác, tích cực cho người dân về nông nghiệp, nông sản Việt Nam. Cập nhật tin tức mới nhất về tình hình sản xuất nông nghiệp; hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, chia sẻ, phổ biến mô hình làm giàu hiệu quả và bền vững. Chia sẻ các kiến thức xã hội trong nhiều lĩnh vực khác như Giáo dục, du lịch,…
- Hoa Sứ – Loài hoa của sức sống mãnh liệt nơi khô cằn
- Các Loại Trâu Trên Thế Giới
- Lào Cai thiệt hại hơn 750 tỷ đồng do cây trồng thiếu nước
- Thúc đẩy phát triển chăn nuôi lợn trong tình hình mới
- Vật Tư Nông Nghiệp: Định nghĩa, loại hình và cách lựa chọn
- Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp 4.0
- Thâm canh là gì? Vai trò và bản chất của thâm canh trong nông nghiệp
- Cây Trầu Bà là gì? Kỹ thuật trồng và chăm sóc Trầu Bà
- Tìm hiểu phân bón lá và cách sử dụng sao cho đạt hiệu quả nhất
- Cây Lưỡi Hổ là gì? 5 Công dụng tuyệt vời của Cây Lưỡi Hổ